Sus – OD SUKA DO RIBAT SKVERA
Kose, vijugave uličice spuštaju se delom stepenicama ka centru grada. Između mnoštva prodavnica ovdašnjeg suka. Pod otvorenim nebom ili natkrivenim delovima, smenjuju se prodavnice i tezge, ima ih, kažu oko 1000, s pravim šarenilom robe „od igle do lokomotive“. Smenjuje se ponuda odeće, tradicionalne i strane, tehničkih aparata, parfema, proizvoda od kože, muzičkih instrumenata, do nazaobilaznih začina, lekovitog bilja i nakita.
Prava prilika i mesto da oprobate vaše trgovačko umeće u cenkanju, koje se podrazumeva kao sastavni deo kupovine, ali se sve odvija s puno obzira, tolerancije i uvažavanja. Pa ko voli…
Iz Suka, zakoračili ste na Ribat skver, bliz samog središta grada. Dočekuju vas dva markantna zdanja, koja se bezmalo oslanjaju jedno na drugo – tvđava i džamija. U prošlosti mnogo toga im je bilo zajedničko: vreme, mesto, način i stil gradnje. Delili su zajedničku istorijsku sudbinu. Čak je i kula na vrhu tvrđave, visoka 28 metara, služila i kao minaret Velike Džamije iako je odvojena od nje…
Zajedno su i danas, jedna uz drugu, za vernike, ali i mnogobrojne turiste, kao nezaobilazno drevno mesto grada sa patinom starine, neka vrsta znaka raspoznavanja Susa i nezamenljiva slika sa njegovih razglednica. Ipak, svaka od njih ima i svoje osobenosti i svoj deo istorijske priče.
Sus – tvrđava
Kao zaokružena celina tvrđava je izgrađena u osmom veku. Bila je neka vrsta dvorca i vojna baza za njegovu odbranu, sa spoljnim zidovima koji ih okružuju debljine do 12 metara, sa uskim otvorima za strelce i jednim većim iznad kapije, za „vatreni doček“ napadača vrelim ulje ako probiju kapiju. Podignuta je na dva sprava, a na svakom od njih po 18 soba. Krovovi kružnog oblika i kula služili su za osmatranje i otpor napadačima. Zidine okružuju dvorište ispod čijeg svoda su rezervoari za prikupljanje kišnice. Okruženo je nizom stubova dopremljenih sa nekadašnjih rimskih i vizantijskih građevina.
U vreme opasnosti od napada, prizemlje su naseljavali starci, žene i deca, a na spratu su bile prostorije za vojnike, i jedna, privremena, za molitvene obrede, kada zbog napada nije bilo moguće napustiti utvrđeno zdanje i doći do džamije. Nadomak tvrđave je Velika džamija – najstarija džamija u Susu, sagrađena u VIII veku, renovirana vek kasnije, u vremedinastije Aglabida. U to vreme Tunis je bio nezavisna kraljevina, a glavni grad Keruan.
Sa vrha tvrđave, pruža se izvanredan pogled na ceo grad. Kao na dlanu smenjuju se lsike džamije i njenog dvorišta, morske luke, centra grada, do njegovih padina načičkanih kućama mahom žuto-bele boje, do samog vrha brda, na kome dominira druga Medina, sa muzejom u svojim odajama. Nadomak skvera, moderni široki bulevari okruženi drboredima palmi, u kojima puslira život, sa spomenikom u sredini koji podseća Tunižane na žrtve višedecenijske francuske kolonijalne dominacije.
